Хөгжим бол хүний оюун санаа, дотоод ертөнцийн нарийн мэдрэмжийг илэрхийлдэг утга төгөлдөр урлаг. Энэхүү нарийн ертөнцөд хөгжимчид нотны хэлээр дамжуулан сэтгэлийн аялгууг “тайлбарлаж”, бүтээлийг өөрийн мэдрэмж, техникээр дамжуулан үзэгчдэд хүргэж чаддагаараа гайхамшигтай.
Монголын хөгжмийн урлагт төгөлдөр хуур нь харьцангуй шинэ урсгалд тооцогдох бөгөөд ХХ зууны хагасаас бие даасан тоглолтын хэв маяг төлөвшиж эхэлсэн түүхтэй. Энэ суурийг ахмад мэргэжлийн уран бүтээлчид тавьснаар дэлхийн болон үндэсний сонгодог бүтээлүүдийг тайзнаа хүргэдэг болжээ.
Тухайлбал, энэ оны тавдугаар сард Монгол Улсын Филармонийн тайзнаа СУИС-ийн багш, төгөлдөр хуурч А.Энх-Амгалангийн хоёр хэсэг бүхий, баялаг репертуартай, академик концертыг үзэх завшаан олджээ. «BALLADE» нэртэй энэхүү бие даасан тоглолт нь түүний ур чадвар, уран бүтээлийн чиг хандлага, хөгжмийн ертөнцөд эзлэх байр суурийг тодорхойлсон чухал үйл явдал боллоо.
Концертын онцлох хөтөлбөрүүд
А.Энх-Амгалан тоглолтынхоо эхэнд дараах сор бүтээлүүдийг амилуулжээ:
1. Д.Скарлаттигийн Сонатуудаас
- Соната K380 (До минор)
- Соната K159 (Сол мажор)
- Соната K87 (Ре минор)
- Соната K9 (До мажор)
Скарлаттигийн бүтээлүүд нь хурууны шаламгай ажиллагаа, хэмнэл-динамикийн нарийн тоглолт шаардсан бүтээлүүд бөгөөд концертын эхний хэсэгт эрч хүч өгсөн нь тодорхой.
2. В.А.Моцартын Соната №10 (C major, K.330)
- Allegro moderato
- Andante cantabile
- Allegretto
Моцартын энэ бүтээл нь энгийн мэт боловч илэрхийлэл, уянгын гүйцэтгэл талаасаа өндөр төвшинд боловсруулсан сэтгэлгээ шаарддаг.
3. Л.В.Бетховены “32 Вариаци” (c-moll, WoO 80)
Энэ бүтээл нь концертын төв хэсгийг эзэлсэн бөгөөд тоглогчоос нэгдмэл темп, нарийн динамик, педалийн төгс хяналт шаарддаг. А.Энх-Амгалан энэхүү бүтээлд дотоод сэтгэл, тэвчээр, мэргэжлийн нарийн мэдрэмжээ шингээж чадсан нь мэдрэгдэж байлаа.
4. Ф.Шопены 4 Баллада
- Баллада No.1 (g-moll, Op.23)
- Баллада No.2 (F-dur, Op.38)
- Баллада No.3 (As-dur, Op.47)
- Баллада No.4 (f-moll, Op.52)
Концертын хоёрдугаар хэсгийг бүрдүүлсэн эдгээр балладууд нь А.Энх-Амгалангийн ур чадварын оргилыг илэрхийлсэн. Сонгодог, романтик урсгалын гүн гүнзгий илэрхийллүүдийг төгөлдөр хуураар дамжуулан “дуулж”, хөгжмийн утга санааг бүрэн амилуулсан нь түүнийг “Шопены элч” гэж нэрлэхэд хүргэжээ.
Ур чадвар, илэрхийллийн тэнцвэр
А.Энх-Амгалангийн хөгжимдөх арга барил нь cantilena буюу эгшиглэнт ая, legato буюу холбоос тоглолт, педаль ашиглалт зэрэг нарийн техникүүдийг өндөр төвшинд хослуулснаар илт. Түүний тоглолт нэг бүрд сэтгэлийн гүн утга, бүтээлч сэтгэлгээ, академик зарчим бүхэлдээ туссан байв. Гэхдээ зарим бүтээлд педалийн ажиллагаа бүдэг илэрхийлэгдсэн талаарх шүүмжлэл байгаа нь цаашдын төгөлдөршлийг сануулсан жижигхэн тэмдэглэл байлаа.
Хөгжимчний мөн чанар
А.Энх-Амгалангийн тайзны харизма нь түүний сэтгэлгээ, хэмнэл, гоо зүйн төлөвшил, үзэгчтэй харилцах “хөгжмийн хэл”-ээрээ онцгой илэрхийлэгдсэн. “BALLADE” концертын турш тэрбээр зөвхөн нот тоглоогүй, харин сэтгэлээ эгшиг болгож, хөгжмөөрөө илэрхийлсэн нь энэ оройны хамгийн том амжилт байв.
Хөгжмийн зохиолч Л.Бетховены “Хөгжим бол Бурханы хэл” хэмээх алдартай үгээр төгсгөл болговол зохино. Учир нь хөгжмийн илэрхийлэл, хүч чадал, нөлөө нь зөвхөн тоглосон эгшиг бус, тэр эгшгийн цаана орших мэдрэмж, сэтгэлийн гүнээс үүдэлтэй билээ. А.Энх-Амгалан энэхүү үнэнийг “BALLADE” тоглолтдоо бүрэн илэрхийлж чадсан юм.
